Phong trào bauhaus và những đột phá trong nghệ thuật hiện đại thế giới

Phong trào Bauhaus đã định hình lại diện mạo nghệ thuật và thiết kế thế kỷ 20. Triết lý độc đáo về sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghiệp đã tạo nên một cuộc cách mạng. Tầm ảnh hưởng của phong trào vẫn tiếp tục lan tỏa đến ngày nay.

1Phong trào Bauhaus – Cuộc cách mạng trong nghệ thuật và thiết kế hiện đại

Phong trào Bauhaus ra đời vào năm 1919 tại Đức đã tạo nên một cuộc cách mạng toàn diện trong lĩnh vực thiết kế và kiến trúc. Dưới sự dẫn dắt của Walter Gropius, trường phái này đã kết hợp nghệ thuật với công nghiệp, xóa bỏ ranh giới giữa nghệ thuật thuần túy và nghệ thuật ứng dụng.

Bạn đang xem: Phong trào bauhaus và những đột phá trong nghệ thuật hiện đại thế giới

Phong trào Bauhaus đã định hình lại cách tiếp cận về thiết kế thông qua nguyên tắc “form follows function” (hình thức phải phục vụ công năng). Triết lý này nhấn mạnh việc tạo ra những thiết kế đơn giản, chức năng nhưng vẫn mang tính thẩm mỹ cao. Sự đổi mới này đã ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều lĩnh vực từ kiến trúc, nội thất đến thiết kế đồ họa và thời trang.

Tương tự như kiến trúc Art Deco, Bauhaus đã góp phần định hình nghệ thuật hiện đại trong thế kỷ 20. Tuy nhiên, Bauhaus tập trung vào tính chức năng và đơn giản, trong khi Art Deco thiên về sự sang trọng và trang trí. Sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật của Bauhaus đã tạo ra một ngôn ngữ thiết kế mới, ảnh hưởng đến cả kiến trúc đương đại và thiết kế sản phẩm hiện nay.

2Lịch sử hình thành và phát triển của trường phái Bauhaus

Lịch sử Bauhaus bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 20, khi các phong trào nghệ thuật hiện đại như chủ nghĩa vị lai đang phát triển mạnh mẽ tại châu Âu. Trường phái Bauhaus đã tạo nên một cuộc cách mạng trong thiết kế và kiến trúc, với triết lý kết hợp nghệ thuật và công nghiệp. Sự phát triển của trường phái này có thể chia thành 3 giai đoạn chính, mỗi giai đoạn đều mang những đặc trưng và đóng góp riêng cho nền nghệ thuật thế giới.

Sự ra đời của Bauhaus tại Đức (1919)

Walter Gropius thành lập Bauhaus vào năm 1919 tại Weimar, Đức thông qua việc sáp nhập Trường Mỹ thuật Đại công tước Saxon và Trường Nghệ thuật và Thủ công Weimar. Ông đã phát triển một chương trình giảng dạy độc đáo kết hợp giữa nghệ thuật và thủ công, với mục tiêu xóa bỏ ranh giới giữa nghệ sĩ và thợ thủ công.

Triết lý giáo dục của Bauhaus nhấn mạnh vào việc hiểu biết về vật liệu và kỹ thuật cơ bản trước khi tiến tới các dự án phức tạp hơn. Sinh viên được yêu cầu hoàn thành khóa học cơ bản về màu sắc, hình dạng và vật liệu trước khi chuyên sâu vào các lĩnh vực như gốm, dệt may hay kim loại.

Các giai đoạn phát triển quan trọng

Giai đoạn Weimar (1919-1925) tập trung vào việc xây dựng nền tảng lý thuyết và phương pháp giảng dạy. Trường đã thu hút nhiều nghệ sĩ tài năng như Paul Klee, Wassily Kandinsky và Johannes Itten làm giảng viên.

Thời kỳ Dessau (1925-1932) đánh dấu giai đoạn phát triển rực rỡ nhất của Bauhaus. Tòa nhà mới do Gropius thiết kế trở thành biểu tượng của kiến trúc hiện đại. Trường đã phát triển phong cách thiết kế đặc trưng, nhấn mạnh vào tính chức năng và đơn giản.

Giai đoạn Berlin (1932-1933) ngắn ngủi nhưng quan trọng, dưới sự lãnh đạo của Mies van der Rohe, trường tập trung vào kiến trúc và thiết kế công nghiệp.

Sự đóng cửa và di cư của phong trào

Sự lên nắm quyền của Đảng Quốc xã đã buộc Bauhaus đóng cửa vào năm 1933. Nhiều giảng viên và sinh viên di cư sang Mỹ, Anh và các nước khác, góp phần lan tỏa ảnh hưởng của Bauhaus trên toàn cầu.

László Moholy-Nagy thành lập New Bauhaus ở Chicago năm 1937, trong khi Walter Gropius và Marcel Breuer giảng dạy tại Đại học Harvard. Josef và Anni Albers đến Black Mountain College, mang phương pháp giảng dạy Bauhaus vào hệ thống giáo dục Mỹ.

Sự phân tán này đã giúp các nguyên tắc thiết kế của Bauhaus ảnh hưởng sâu rộng đến nghệ thuật, kiến trúc

3Nguyên tắc cốt lõi và triết lý thiết kế của Bauhaus

Nguyên tắc Bauhaus được xây dựng dựa trên tư tưởng cách mạng về sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghiệp. Trường phái này đã định hình nên những tiêu chuẩn mới trong thiết kế Bauhaus thông qua việc áp dụng các nguyên lý về chức năng, đơn giản và hình học. Những nguyên tắc này đã tạo nên một cuộc cách mạng trong lĩnh vực thiết kế và kiến trúc hiện đại.

Sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghiệp

Xem thêm : Digital art là gì: hành trình khám phá nghệ thuật trong kỷ nguyên số

Walter Gropius, người sáng lập Bauhaus, tin rằng nghệ thuật và công nghiệp không thể tách rời. Ông đã xây dựng một chương trình giảng dạy độc đáo kết hợp giữa thủ công truyền thống và sản xuất công nghiệp.

Các nghệ sĩ và thợ thủ công được khuyến khích làm việc cùng nhau trong các xưởng sản xuất, tạo ra những sản phẩm vừa mang tính nghệ thuật vừa đáp ứng được yêu cầu sản xuất hàng loạt. Điều này đã góp phần định hình nên phong cách tối giản đặc trưng của Bauhaus.

Chủ nghĩa chức năng trong thiết kế

Bauhaus đề cao tính thực dụng và chức năng trong mọi thiết kế. Mỗi yếu tố trong một sản phẩm đều phải phục vụ một mục đích cụ thể, không có chỗ cho những chi tiết trang trí thừa thãi.

Nguyên tắc “form follows function” (hình thức theo sau chức năng) trở thành kim chỉ nam trong mọi thiết kế. Các kiến trúc sư và nhà thiết kế Bauhaus luôn đặt câu hỏi về mục đích sử dụng trước khi bắt tay vào thiết kế bất kỳ sản phẩm nào.

Tính đơn giản và hình học

Bauhaus ưu tiên sử dụng các hình khối cơ bản như vuông, tròn, tam giác trong thiết kế. Những hình dạng này được kết hợp một cách có chủ đích để tạo ra các composition đơn giản nhưng mạnh mẽ.

Màu sắc trong thiết kế Bauhaus thường giới hạn ở các màu cơ bản như đỏ, vàng, xanh dương cùng với đen, trắng và xám. Sự tiết chế này không chỉ tạo nên tính thẩm mỹ độc đáo mà còn phản ánh triết lý về sự đơn giản và hiệu quả trong thiết kế.

Các nguyên tắc về bố cục dựa trên lưới (grid) giúp tạo ra sự cân bằng và hài hòa trong thiết kế, đồng thời đảm bảo tính nhất quán và dễ sản xuất hàng loạt.

4Những đặc trưng của kiến trúc và thiết kế Bauhaus

Kiến trúc Bauhaus là một trường phái nghệ thuật mang tính cách mạng, tạo nên những thay đổi lớn trong lĩnh vực thiết kế và kiến trúc thế kỷ 20. Phong cách này đã phá vỡ ranh giới giữa nghệ thuật và công nghiệp, mang đến một cách tiếp cận mới mẻ và đột phá. Khác với trường phái Gothic cầu kỳ và trường phái baroque phức tạp, phong cách Bauhaus chú trọng vào sự đơn giản và chức năng.

Phong cách kiến trúc đặc thù

Đặc điểm nổi bật của kiến trúc Bauhaus là việc sử dụng các hình khối hình học đơn giản, tạo nên vẻ đẹp tinh tế thông qua sự kết hợp giữa các đường thẳng và góc cạnh. Các công trình thường có mặt tiền phẳng, không trang trí cầu kỳ và tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên.

Kiến trúc sư Walter Gropius, người sáng lập trường phái này, đã thiết kế tòa nhà Bauhaus Dessau với những đường nét đặc trưng: mặt tiền kính trong suốt, khung thép mảnh mai và không gian mở linh hoạt. Công trình này trở thành biểu tượng cho phong cách kiến trúc hiện đại.

Ứng dụng vật liệu công nghiệp

Bauhaus đi tiên phong trong việc sử dụng các vật liệu công nghiệp như thép, kính và bê tông. Những vật liệu này không chỉ mang tính thực tiễn cao mà còn tạo ra một ngôn ngữ thẩm mỹ mới, phá vỡ định kiến về vật liệu truyền thống trong kiến trúc.

Các kiến trúc sư Bauhaus thường để lộ cấu trúc công trình, biến chúng thành một phần của thiết kế tổng thể. Điều này thể hiện rõ qua việc sử dụng khung thép lộ thiên, mặt kính trong suốt và bề mặt bê tông thô mộc.

Tính thẩm mỹ trong công năng

Triết lý “form follows function” (hình thức phục vụ công năng) được thể hiện rõ nét trong mọi thiết kế Bauhaus. Mỗi chi tiết kiến trúc đều phải đáp ứng một mục đích sử dụng cụ thể, không có yếu tố trang trí thừa thãi.

Không gian nội thất được thiết kế theo nguyên tắc tối giản, tập trung vào việc tối ưu hóa công năng sử dụng. Các phòng được bố trí hợp lý, tạo sự kết nối thông minh giữa các khu vực chức năng và đảm bảo sự thuận tiện cho người sử dụng.

Ánh sáng tự nhiên được tận dụng tối đa thông qua hệ thống cửa sổ lớn, vừa tiết kiệm năng lượng vừa tạo cảm giác thoáng đãng cho không gian sống. Điều này thể hiện sự hài hòa giữa yếu tố thẩm mỹ và tính thực dụng trong kiến trúc.

5Các nghệ sĩ tiêu biểu và tác phẩm nổi bật của Bauhaus

Xem thêm : Tranh panorama là gì: nghệ thuật tạo hình độc đáo qua góc nhìn toàn cảnh

Trường Bauhaus đã quy tụ nhiều nghệ sĩ Bauhaus tài năng, những người đã đóng góp to lớn vào sự phát triển của phong trào nghệ thuật hiện đại. Các nghệ sĩ này không chỉ sáng tạo ra những tác phẩm độc đáo mà còn truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau, tương tự như cách nghệ sĩ tham gia Biennale tạo ảnh hưởng trong nghệ thuật đương đại. Phong trào Bauhaus đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử thiết kế và kiến trúc thế giới.

Những giảng viên và nghệ sĩ hàng đầu

Walter Gropius – người sáng lập và giám đốc đầu tiên của Bauhaus đã tập hợp được đội ngũ giảng viên xuất sắc. Paul Klee nổi tiếng với phong cách hội họa độc đáo kết hợp giữa trừu tượng và siêu thực. Wassily Kandinsky mang đến những tác phẩm trừu tượng đầy màu sắc và nhịp điệu.

László Moholy-Nagy đã cách mạng hóa nghệ thuật nhiếp ảnh và typography tại Bauhaus. Ông phát triển kỹ thuật photogram độc đáo và thử nghiệm với ánh sáng, bóng đổ trong nhiếp ảnh. Josef Albers cũng là một giảng viên có ảnh hưởng lớn với nghiên cứu về màu sắc và hình học.

Marcel Breuer đã mang đến những đổi mới trong thiết kế nội thất với ghế Wassily nổi tiếng làm từ ống thép. Oskar Schlemmer sáng tạo ra vở ballet Triadic Ballet độc đáo kết hợp múa, trang phục và âm nhạc theo phong cách Bauhaus.

Các tác phẩm mang tính biểu tượng

Tòa nhà Bauhaus tại Dessau do Walter Gropius thiết kế năm 1925 là biểu tượng kiến trúc hiện đại với mặt tiền kính và khối hình học đơn giản. Đây là công trình thể hiện rõ nhất triết lý thiết kế của trường.

Ghế Barcelona của Ludwig Mies van der Rohe và ghế Wassily của Marcel Breuer là những tác phẩm nội thất mang tính cách mạng. Chúng được sản xuất từ vật liệu công nghiệp như thép ống, da và vải canvas, thể hiện sự kết hợp giữa công năng và thẩm mỹ.

Các tác phẩm hội họa như “Composition VIII” của Kandinsky hay “Ancient Sound” của Paul Klee đã định hình phong cách nghệ thuật trừu tượng đặc trưng của Bauhaus. Những tác phẩm này sử dụng ngôn ngữ hình học và màu sắc thuần khiết để truyền tải cảm xúc.

6Ảnh hưởng của Bauhaus đến nghệ thuật và thiết kế đương đại

Ảnh hưởng Bauhaus đã tạo nên một cuộc cách mạng trong nghệ thuật và thiết kế thế kỷ 20, định hình lại cách thức sáng tạo và ứng dụng nghệ thuật vào đời sống. Phong trào này đã phát triển từ một trường nghệ thuật ở Đức thành một trào lưu có tầm ảnh hưởng toàn cầu, tác động sâu sắc đến nhiều lĩnh vực từ kiến trúc đến thiết kế công nghiệp.

Tác động đến kiến trúc hiện đại

Bauhaus đã mang đến một cuộc cách mạng trong kiến trúc hiện đại với nguyên tắc “form follows function”. Khác với kiến trúc roma cổ điển, phong cách này đề cao tính đơn giản, hình học và chức năng thực tiễn.

Các công trình kiến trúc theo phong cách Bauhaus thường sử dụng vật liệu hiện đại như kính, thép và bê tông, tạo nên những không gian mở với đường nét tinh giản. Điều này thể hiện rõ qua các tòa nhà văn phòng, trung tâm thương mại và khu dân cư hiện đại trên toàn thế giới.

Ảnh hưởng trong thiết kế công nghiệp

Trong lĩnh vực thiết kế công nghiệp, bauhaus đã đặt nền móng cho việc kết hợp nghệ thuật với sản xuất hàng loạt. Triết lý thiết kế này nhấn mạnh sự cân bằng giữa thẩm mỹ và công năng, tạo ra những sản phẩm vừa đẹp vừa thực dụng.

Các nguyên tắc thiết kế của Bauhaus vẫn được áp dụng rộng rãi trong thiết kế nội thất, đồ họa và sản phẩm tiêu dùng hiện đại. Nhiều thương hiệu nổi tiếng như IKEA đã kế thừa và phát triển phong cách này trong các sản phẩm của họ.

Di sản văn hóa toàn cầu

Bauhaus không chỉ là một trường phái nghệ thuật mà còn là một di sản văn hóa có giá trị toàn cầu. Tại các Triển lãm Art Basel, tác phẩm và ý tưởng của Bauhaus vẫn được trưng bày và nghiên cứu.

Các viện bảo tàng và trường đại học trên thế giới tiếp tục giảng dạy và bảo tồn các nguyên tắc thiết kế của Bauhaus. Phong trào này đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ và nhà thiết kế, góp phần định hình nên diện mạo của nghệ thuật và thiết kế đương đại.

Tầm ảnh hưởng của phong trào Bauhaus trong nghệ thuật hiện đại Sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghiệp trong phong trào Bauhaus đã tạo nên cuộc cách mạng về thiết kế. Triết lý thiết kế đơn giản, chức năng và thẩm mỹ của trường phái này vẫn còn nguyên giá trị đến ngày nay. Bauhaus thực sự là một di sản văn hóa quý giá, định hình nên diện mạo của nghệ thuật và kiến trúc đương đại.

Nguồn: https://www.galeriemichael.com
Danh mục: Blog